Huisartsbezoeken

Eén op vijf met medische klachten mijdt zorg tijdens covid-19

Eén op de vijf Nederlanders heeft ondanks medische klachten geen zorg gezocht tijdens de eerste fase van de covidpandemie. ‘Het is juist nu van groot belang om te blijven benadrukken dat volwassenen en ouders van kinderen met medische klachten ook tijdens de lockdown veilig hulp kunnen blijven zoeken.’

1 likes
Leestijd 3 min
huisarts
Beeld: Grand Foulard

Eén op de vijf Nederlanders heeft ondanks medische klachten geen zorg gezocht tijdens de eerste fase van de covidpandemie. Vooral ouderen en jonge kinderen hebben minder contact gehad met de huisarts. Dat blijkt uit onderzoek, gecoördineerd door het Erasmus MC en gefinancierd door ZonMw, op basis van eerste resultaten van het bevolkingsonderzoek ERGO in Rotterdam en de grootschalige huisartsenregistratiedatabase Rijnmond Gezond in de regio Rijnmond.

Daling aantal huisartsbezoeken

Het aantal huisartsbezoeken tijdens de eerste lockdown in maart 2020 is met 20% gedaald ten opzichte van 2019. Vooral het aantal bezoeken van ouderen en jonge kinderen daalde. Veel van de klachten waarvoor geen hulp gezocht werd, zullen niet altijd leiden tot blijvende gezondheidsschade. Toch zijn er zorgen over het deel van onbeantwoorde klachten dat wel (directe) medische aandacht nodig had. Eerder liet de Nederlandse Zorgautoriteit al zien dat er in 2020 minder mensen door de huisarts zijn verwezen ten opzichte van 2019, maar onduidelijk was bij wie mijden of uitstel van zorg het grootste risico vormt en met welke medische klachten mensen zijn thuis gebleven.

Zorg is toegankelijk en veilig

Van de ERGO deelnemers met medische klachten die geen zorg hebben gezocht of gekregen, rapporteerde ruim een derde (36%)  kenmerkende klachten die kunnen duiden op ernstige, onderliggende ziektes, zoals hartaandoeningen, beroertes of kanker, namelijk klachten als pijn op de borst, acuut krachtverlies in arm of been of onbedoeld gewichtsverlies. ‘Een groot deel van de patiënten met deze medische klachten wordt eerst gezien door de huisarts. Het is daarom, juist nu, van groot belang dat mensen met medische klachten zorg blijven zoeken. De zorg is toegankelijk en veilig, ook tijdens een lockdown’, zegt huisarts en onderzoeker Evelien de Schepper van de afdeling Huisartsgeneeskunde van het Erasmus MC.

‘Na de eerste lockdown zien we dat mensen vaker de huisarts zijn gaan bezoeken met pijn op de borst – er is zodoende een inhaalslag gemaakt. Helaas zien wij in dit onderzoek dat dergelijke inhaalslagen zijn uitgebleven voor andere medische klachten die ook kunnen duiden op ernstig onderliggend lijden, zoals hartkloppingen of gewichtsverlies.’

Veranderingen tijdens lockdown

Een belangrijke vervolgvraag is hoe het zorggebruik veranderd is tijdens de tweede harde lockdown die inging op 15 december 2020. Arts-epidemioloog van de afdeling Epidemiologie, Silvan Licher: ‘Deze studie is nog niet afgerond, maar deze voorlopige cijfers geven een goede indruk van de veranderingen tijdens de eerste lockdown in maart 2020 in de regio Rijnmond in Zuid-Holland. Wij zijn nu bezig de gevolgen van de huidige lockdown in kaart te brengen, en de veranderingen in zorggebruik in andere delen van het land te bepalen met het Consortium Onderzoek Huisartsgeneeskunde. Dit is belangrijk, omdat wij verwachten dat er regionale verschillen zullen bestaan.’

Erasmus MC-onderzoekers Evelien de Schepper, Huisartsgeneeskunde, en Silvan Licher, Epidemiologie

Andere regio’s

Voor dit onderzoek werd gebruik gemaakt van gegevens binnen ERGO en de Rijnmond Gezond Database. In de periode april-mei 2020 werden 8732 ERGO deelnemers uitgenodigd om een gedetailleerde vragenlijst in te vullen over hun gezondheid, gezondheidsklachten en zorggebruik. Meer dan 71% van deze deelnemers vulde deze vragenlijst in (gemiddelde leeftijd 70 jaar, 58% vrouw). Meer dan 300.000 patiënten (gemiddelde leeftijd 42 jaar, 52% vrouw) zijn geïncludeerd in één van de 150 huisartsenpraktijken binnen de Rijnmond Gezond database.

De bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS Medicine. De onderzoekers brengen nu de cijfers in kaart voor andere regio’s in Nederland samen met het Consortium Onderzoek Huisartsgeneeskunde, waarbij de afdelingen huisartsgeneeskunde van UMC Utrecht, Academisch Medisch Centrum Amsterdam, Radboudumc Nijmegen, UMC Groningen en Universiteit Maastricht ook gegevens zullen aanleveren.

Het onderzoek wordt uitgevoerd met KWF Kankerbestrijding en patiëntenvereniging Harteraad en is mogelijk door financiering van ZonMw.

Lees ook