Het Erasmus MC voert jaarlijks 230 tot 250 niertransplantaties uit, waarvan tussen de 100 en 120 met een levende donor. Het Erasmus MC is het grootste centrum in Europa voor levende donor niertransplantatie.
De voordelen van levende donatie zijn legio, legt transplantatiechirurg Frank Dor uit. ‘De kwaliteit van het donororgaan is aanzienlijk beter, waardoor de nieuwe nier vaak langer mee gaat. De operatie is bovendien planbaar, waardoor dialyse bij het merendeel van de patiënten kan worden voorkomen.’
Er is een korte wachttijd in vergelijking met de wachtlijst voor overleden donor niertransplantaties, vervolgt Dor. ‘Speciaal getrainde operatieteams kunnen uitgerust en goed voorbereid aan de ingreep beginnen. Verder is het belangrijk dat deze living transplantaties kunnen worden uitgevoerd bij nierpatiënten die een voorbehandeling nodig hebben. Bijvoorbeeld omdat de bloedgroepen van donor en ontvanger niet meteen matchen.’
Kijkoperatie
Dor noemt ook het nationaal crossover programma. Wanneer de donor niet matcht met de beoogde ontvanger in het Erasmus MC, kan die een nier kan afstaan aan een patiënt in een ander transplantatiecentrum. De donor van die patiënt doneert zijn nier op diens beurt aan de patiënt in het Erasmus MC. Zo worden meer transplantaties mogelijk gemaakt.
Door geavanceerde operatietechnieken, verbeterde voor- en nazorg door gespecialiseerde zorgprofessionals, is het doneren van een nier al geruime tijd veilig. Nierdonatie gebeurt al jaren met een minimaal invasieve operatietechniek, in de volksmond ook wel bekend als sleutelgatchirurgie of een kijkoperatie.
Dor: ‘De niertransplantatie gebeurt meestal met een zeer beperkte incisie. Sinds enige tijd doen we ook donor- en ontvangeroperaties met een robot-geassisteerde kijkbuisoperatie. Dit willen we graag vaker doen. Dat betekent dat zowel de donor als de ontvanger minimale operatiewonden hebben, waardoor complicaties worden verminderd en het herstel sneller gaat.’
Webinar over donatie bij leven
Meer weten over donatie bij leven? Kijk dan naar de webinar van het Erasmus MC Transplantatie Instituut. Die is op 7 november 2024 van 19.00 tot 20.00 uur live te volgen via YouTube. De sessie kan ook later worden teruggekeken.
Op de YouTube-playlist van het Transplantatie Instituut zijn ook andere video’s te vinden over orgaandonatie en -transplantatie.
Het Erasmus MC is in Nederland samen met het UMC Groningen het enige transplantatiecentrum dat levende levertransplantaties uitvoert bij volwassenen. Daarbij staat de donor een deel van de lever af. Jaarlijks worden hier 10 tot 15 levende leverdonoren geopereerd, vertelt transplantatiechirurg Robert Minnee, die beaamt dat donatie bij leven ook voor leverpatiënten betere uitkomsten geeft. ‘Het transplantaat is heel kort buiten het lichaam en levende donoren zijn doorgaans jonger en gezonder dan donoren die hun orgaan na hun dood doneren.’
Voor levende leverdonatie komen vooral patiënten in aanmerking met een zogeheten lage MELD-score. ‘Ze hebben chronische aandoeningen, zoals metabole ziekten, maar hebben geen direct leverfalen. Wel gaat hun algehele conditie langzaam maar zeker achteruit. Deze patiënten staan soms jarenlang op de wachtlijst’, zegt Minnee.
In principe kan iedereen met een goede gezondheid tot zijn 60e een deel van zijn lever afstaan
In hun familie- en vriendenkrijg kunnen deze patiënten op zoek gaan naar een levende donor. In principe kan iedereen met een goede gezondheid tot zijn 60e een deel van zijn lever afstaan. De donor hoeft in beginsel ook geen familie te zijn. Na de donatie groeit de lever binnen twee tot drie maanden weer aan.
De transplantatiechirurgen in het Erasmus MC zijn de afgelopen jaren steeds beter getraind in de operatie. ‘Deze complexe ingreep vraagt veel voorbereiding en wordt op de dag zelf door een speciaal opgeleid team met minimaal twee chirurgen uitgevoerd’, zegt Minnee. ‘Donoren zijn gezonde mensen, dus we gaan natuurlijk niet over een nacht ijs. Potentiële donoren worden daarom minutieus gescreend. We maken onder andere CT- en MRI-scans, zodat we van tevoren precies weten hoe de anatomie van de bloedvaten en galwegen eruitziet.’
Begeleiding
Transplantaties zijn in het Erasmus MC Transplantatie Instituut een samenspel van gespecialiseerde zorgprofessionals. Samen zijn ze verantwoordelijk voor het voortraject, de operatie en de nazorg van patiënten. Doel is om de patiënt, en zeker ook de levende donor, zo fit mogelijk de operatie in te laten gaan. Ook na de ingreep worden patiënt en donor nog lange tijd begeleid met (leefstijl)adviezen, zodat beide partijen zo snel mogelijk weer vitaal zijn.
