Artrose, is dat niet die pijnlijke stijfheid in gewrichten die vooral vrouwen treft op latere leeftijd? Inderdaad, maar denk er niet te licht over, waarschuwt Edwin Oei. ‘Aan artrose ga je weliswaar niet dood, maar in onze bevolking als geheel veroorzaakt het veel meer verlies van lichamelijk welzijn oftewel ziektelast dan bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of kanker. Omdat veel meer mensen het hebben. Met de vergrijzing en steeds meer obesitas neemt dat alleen maar toe.’
In de zoektocht naar een remedie tegen artrose, bleek geen middel te werken. Maar misschien is er toch hoop, denkt Oei. Hij brengt de gewrichtsaandoening radiologisch in beeld. ‘Het lijkt er steeds meer op dat er verschillende typen artrose zijn. Soms zie je bijvoorbeeld vooral botvervorming en weinig ontstekingen, of andersom. We kunnen ook al in een vroeg stadium precies zien welke bestanddelen van kraakbeen zijn aangedaan: met kwantitatieve MRI kunnen we een gedetailleerde kraakbeenmap maken.’
Een gedetailleerde ‘kraakbeenmap’ van twee knieën, gemaakt met kwantitatieve MRI. Links het kraakbeen van een gezonde vrijwilliger, rechts dat van een patiënt met knieklachten bij wie het kraakbeen afwijkende kenmerken vertoont, maar nog niet verdwijnt.
Oei verwacht dat beeldvormend onderzoek een grote rol zal spelen bij het onderzoek naar verschillende typen artrose. Zo gebruikt hij zelf een PET-MRI-scanner. In het Erasmus MC staat sinds een jaar een van de eerste van deze apparaten van Nederland. ‘Je kunt op één scan zien hoe een lichaamsdeel eruitziet en waar op het moment van scannen extra glucose wordt verbrand, omdat er bijvoorbeeld een ontsteking zit.’
Uiteindelijk zullen dergelijke nieuwe beeldvormende technieken vruchten gaan afwerpen, ook voor artrose, denkt Oei. ‘Misschien blijkt straks dat de geneesmiddelen die in het verleden zijn getest op mensen met allerlei typen artrose door elkaar, wél werken bij mensen met een bepaalde variant van artrose. Of er kunnen heel gericht nieuwe behandelingen ontwikkeld worden.’
Belangrijk, want beweegaandoeningen, zoals artrose, sportblessures of overbelasting, zijn een van de meest voorkomende redenen dat werknemers zich ziek melden. ‘Vooral in de zorg, waar we toch al zo’n tekort aan mensen hebben.’
Onterecht berustend
Oei vindt het onterecht dat patiënten zo berustend zijn als ze de diagnose artrose krijgen. ‘Waarom zou artrose niet behandelbaar kunnen worden, net zoals met reuma gebeurde? Als we een tandje bijzetten met meer onderzoek naar artrose, denk ik dat dat haalbaar is.’ Met zo veel en steeds meer artrose in de samenleving zijn meer financiële middelen om het op te lossen gerechtvaardigd, vindt Oei. ‘Al het onderzoek naar beweegaandoeningen moet het nu doen met één collectebusfonds, ReumaNederland.’
Een heikel punt in de radiologie: zijn al die steeds betere en duurdere scanners eigenlijk wel een aanwinst voor de zorg?
Sinds de vrouw van Wilhelm Röntgen zich in 1895 rot schrok van een röntgenfoto van haar eigen hand, is er in de radiologie veel gebeurd. Er kwam een CT-scanner die haarscherpe 3D-beelden maakt; de MRI-scanner maakt weke delen zichtbaar.
Een heikel punt in de radiologie: zijn al die steeds betere en duurdere scanners, zoals de PET-MRI-scanner die het Erasmus MC aanschafte, eigenlijk wel een aanwinst voor de zorg? Een terechte vraag, vindt Oei. ‘Een nieuwe toepassing is pas waardevol als je diagnoses beter of sneller kunt stellen, ziekte beter kunt behandelen en zo gezondheidswinst voor de patiënt behaalt. Of als je er wetenschappelijk onderzoek mee kunt doen dat die gezondheidswinst helpt te behalen.’
