Geld mag geen belemmering zijn voor het krijgen van goede zorg, vindt het Erasmus MC. Maar geldzorgen herkennen in de spreekkamer is lastig. Uit schaamte praten mensen er niet graag over. Als iemand niet op een afspraak komt, voorgeschreven medicatie niet ophaalt of zichzelf slecht verzorgt, kunnen dit signalen zijn. Vanaf vandaag gebruiken onze medisch specialisten een speciale vragenlijst om financiële problemen bespreekbaar te maken. Hierop staan vragen als: ‘Er zijn veel patiënten die geldzorgen hebben, hoe is dat voor u?’
Signaleren
‘Praten over geldzorgen moet vast onderdeel worden van het gesprek in de spreekkamer’, zegt Koen Joosten, kinderarts-intensivist en hoogleraar voeding en stofwisseling van het zieke kind. ‘We behandelen nu vaak symptomen, zoals astma of obstipatie, maar wat erachter zit weten we niet. Astma kan een gevolg zijn van slecht onderhouden huurhuizen en obstipatie is vaak gerelateerd aan een ongezonde leefstijl. Dat kan komen doordat er geen geld is voor gezonde voeding. Daarom moeten we die vragen stellen.’
In Rotterdam heeft 7,9 procent van de inwoners geldzorgen. Meer dan 10 procent van de kinderen in Rotterdam wonen in een gezin met een laag inkomen. Dat is twee keer zoveel als gemiddeld in Nederland. Mannen met een laag inkomen leven 8,2 jaar korter. Voor vrouwen is dat 6,7 jaar.
Bron: CBS, 2022 en Pharos
Joosten heeft genoeg voorbeelden van de gevolgen van geldzorgen op de gezondheid. ‘Ook tandzorg is een probleem, dus je ziet verwaarloosde gebitten bij jonge patiënten. Dat is een signaal. Of je weet dat ouders van wie de kinderen hier liggen die niet langs kunnen komen, omdat er geen geld is voor de metro. Dat geld kan namelijk beter besteed worden aan een brood of andere voeding. Dat is heel triest.’
Bespreken
Als maatschappelijk betrokken arts ziet Joosten een belangrijke rol weggelegd voor kinderartsen. ‘We starten als kinderartsen met deze vragenlijst over geldzorgen. Want wij zien hier kinderen die bijvoorbeeld ondervoed zijn of overgewicht hebben, van wie de ouders geen geld hebben om de extra of gezonde voeding te kopen die zij nodig hebben. Ze besteden hun geld vaak aan het kopen van ongezonde voeding die goedkoper is’, legt hij uit.
Koen Joosten, kinderarts-intensivist en hoogleraar voeding en stofwisseling van het zieke kind
‘Maar het gaat de hele zorgketen aan. Als we niets doen, dan sluiten we een grote groep uit van een gezonde ontwikkeling. Want ik kan als arts wel vertellen dat iedereen gezond moet eten, maar als we niet gericht vragen waarom dat niet lukt, komt daar niets van terecht.’
Enkele gevolgen van geldzorgen op de gezondheid kunnen zijn:
- Een ongezonde leefstijl
- Minder toegang tot preventie en zorg
- Chronische ziekten
- (Ernstig) overgewicht of ondervoeding
- Depressie en angst
- Slaapproblemen
Bron: Pharos
Het Erasmus MC wil eventuele financiële problemen niet alleen signaleren en bespreken, maar wil ouders en patiënten ook doorverwijzen naar de juiste instanties om sneller hulp te krijgen. Natuurlijk alleen als ze aangeven dat zelf ook te willen.
Doorverwijzen
Dat gebeurt normaal gesproken voor alle patiënten via medisch maatschappelijk werk. Maar de patiënten die in Rotterdam wonen kunnen de komende zes maanden ook extra hulp krijgen via de Consulent Vroegsignalering van het Hulpteam Geldzaken van gemeente Rotterdam.
Deze consulent zit vanaf 21 oktober iedere maandag van 09.30-13.30 uur in het Patiënt Service Centrum om de mensen te ontvangen. De ouders met geldzorgen worden daar na doorverwijzing van de kinderarts persoonlijk geholpen en dus niet via een onpersoonlijk digitaal loket of platform.
De kinderartsen maken via een aanmeldsysteem meteen een afspraak. Daarnaast kunnen patiënten uit Rotterdam ook zonder doorverwijzing binnenlopen bij of bellen met de consulent. Die kan hen bijvoorbeeld helpen met het schrijven van ingewikkelde brieven, een overzicht maken van de maandelijkse inkomsten en uitgaven of het regelen van juridische hulp. Op de website Hulpteam Geldzaken is meer informatie te vinden.
Evaluatie
Om te onderzoeken of de signalering en deze persoonlijke hulp via de Consulent Vroegsignalering werken, houdt de gemeente zes maanden lang een aantal zaken bij. Hoeveel patiënten er doorverwezen zijn, welke hulpvragen zij hebben, hoe problematisch hun schulden zijn en of zij openstaan om met een interview mee te werken aan een evaluatie van deze hulp. Als deze manier van hulp aanbieden na evaluatie succesvol blijkt, krijgt de samenwerking met Hulpteam Geldzaken een permanent vervolg.
