Onderzoekers van het Erasmus MC Kanker Instituut gaan een blaastumor-in-a-dish ontwikkelen met het bedrijf Vitroscan. Zo’n test die van tevoren kan bepalen of een blaastumor gevoelig is voor chemotherapie voorafgaand aan de operatie kan patiënten met spierinvasieve blaaskanker een onnodige behandeling besparen.
Onnodige bijwerkingen
‘Helaas is het nog niet mogelijk om vooraf te voorspellen welke patiënt goed op de chemotherapie zal reageren en welke patiënt niet. Uit onderzoek achteraf weten we dat chemotherapie de kans op genezing niet vergroot bij zestig procent van de patiënten. Maar zij krijgen dus mogelijk wel bijwerkingen’, legt uroloog dr. Joost Boormans van het Erasmus MC Kanker Instituut uit. Hij leidt het onderzoeksproject naar de nieuwe test, samen met collega-uroloog dr. Tahlita Zuiverloon en dr. Willemijn Vader van Vitroscan. Financiering voor het onderzoek komt van de Erasmus MC-TKI-LSH Match Call (PPP) allowance.
Stukje blaastumor
De basis voor de test is een stukje blaastumor van de individuele patiënt. De onderzoekers nemen een stukje van de tumor bij de patiënt af en laten dit buiten het lichaam verder groeien. Vervolgens wordt de tumor-in-a-dish in het laboratorium behandeld met chemotherapie en meten de onderzoekers of de tumor doodgaat. ‘Als dat het geval is dan heeft de patiënt een chemo-gevoelige tumor en heeft het zin te gaan behandelen met chemotherapie. Zo zetten we chemotherapie doelmatig in en besparen we kosten’, aldus Boormans.
Bovendien worden patiënten die geen chemo-gevoelige tumor hebben niet onnodig blootgesteld aan bijwerkingen en kunnen zij direct geopereerd worden zonder kostbare tijd te verliezen. De onderzoekers verwachten het project af te ronden in 2024.
Expertisecentrum
Dit onderzoeksproject genaamd EVITA (Ex Vivo drug Testing for Advanced bladder cancer) bundelt de krachten van het Erasmus MC Kanker Instituut en het bedrijf Vitroscan. Vitroscan heeft zich gespecialiseerd in het maken van deze testen, maar heeft nog geen ervaring met testen voor blaaskanker. Het Erasmus MC is een (inter)nationaal expertisecentrum voor blaaskanker.
Eerder rondden de Erasmus MC Urothelial Cancer Research Group (EUCRG) en VitroScan een pilotstudie af, waaruit bleek dat het mogelijk is om tumorweefsel van blaaskankerpatiënten buiten het lichaam te testen en te onderzoeken op gevoeligheid op chemotherapie. In de nieuwe EVITA-studie bepalen EURCG en VitroScan of de chemo-gevoeligheid die in het laboratorium wordt waargenomen daadwerkelijk overeenkomt met de chemotherapie-respons bij patiënten.
Over blaaskanker
Jaarlijks krijgen ongeveer 2000 mensen in Nederland de diagnose spierinvasieve blaaskanker. Dit is een agressieve vorm van blaaskanker waaraan wekelijks ongeveer 25 Nederlanders overlijden. De aanbevolen behandeling bestaat uit chemotherapie gevolgd door een operatie waarbij de blaas verwijderd wordt.