Een vrouw die zo bang is dat haar omgeving erachter komt dat ze zwanger is, dat ze alleen bevalt op een stations-WC. Of een vrouw die zo radeloos is dat ze haar kind in een afvalcontainer achterlaat. Om dergelijke extreme situaties te voorkomen, opent het Erasmus MC een Beschermde Wiegkamer: een plek waar moeders hun kind veilig kunnen achterlaten als het echt niet anders kan.
De Wiegkamer zit bij de uitgang van het Sophia Kinderziekenhuis naar de Museumparkparkeergarage. In de kamer kan de moeder ervoor kiezen om de intercom te gebruiken om een verpleegkundige te bellen. De verpleegkundige kan dan een anoniem gesprek of zorg bieden. Ook kan ze besluiten haar baby achter te laten. Dan krijgt ze de keuze om haar gegevens achter te laten, zodat het kind later contact kan opnemen. ‘Het Erasmus MC creëert hiermee een uithangbord dat zegt: “ook de meest kwetsbare zwangere vrouwen in Rotterdam zijn hier welkom”’, zegt Barbara Muller, oprichter van de stichting Beschermde Wieg.
Laatste redmiddel
De Beschermde Wiegkamer kan een laatste redmiddel zijn voor zwangere vrouwen in zeer kwetsbare omstandigheden. Deze vrouwen weten zich soms geen raad met hun zwangerschap. Dit kan door verkrachting, incest, eerwraak, een vijandige relatie, dakloosheid, financiële problemen of verslavingen komen. Als een zwangerschap dan bekend wordt, kan dit zelfs levensbedreigend zijn voor de zwangere en haar ongeboren kind.
Hoe groot deze groep vrouwen precies is, is lastig te zeggen. De vrouwen zijn vaak niet in beeld, weet Hilmar Bijma, gynaecoloog bij het Erasmus MC. Deskundigen zeggen dat het zou kunnen gaan om honderden tot duizenden vrouwen per jaar. ‘Maar elke moeder die zich genoodzaakt voelt om haar kind in de afvalcontainer te doen, is er één te veel,’ zegt Bijma. ‘Al komt er in vijf jaar maar één vrouw naar de Beschermde Wiegkamer, dan vind ik het al fantastisch dat we hem hebben.’
‘Elke moeder die zich genoodzaakt voelt om haar kind in de afvalcontainer te doen, is er één te veel’
In het Erasmus MC is iedere zwangere welkom die in extreme nood verkeert. Ook als je niet verzekerd bent of als je onder een schuilnaam behandeld wilt worden. Toch lukt het veel kwetsbare zwangere vrouwen uit angst of wantrouwen niet om het ziekenhuis binnen te stappen en te vragen om hulp. ‘Met de Beschermde Wiegkamer willen we laten zien dat hulpverleners betrouwbaar zijn’, aldus Muller. ‘Als je zwanger bent en je hebt die hulp nodig, dan zijn we er voor je. We leveren zorg zonder oordeel en met geheimhouding’, bevestigt Bijma.
De Beschermde Wieg heeft met de manier waarop ze zich profileren een laagdrempeligheid bereikt, waardoor de vrouwen hen wél durven te bereiken. ‘Wij willen ons graag verbinden met die laagdrempeligheid’, zegt Bijma.
Eerste UMC
Het Erasmus MC organiseert de opening in samenwerking met het Amsterdam UMC. Ze zijn hiermee de eerste universitair medisch centra die een Beschermde Wiegkamer openen. Het Maasstad Ziekenhuis en Ikazia ziekenhuis in Rotterdam hebben in december 2023 ook een kamer geopend. ‘Rotterdam is samen met Amsterdam de stad met de meeste kwetsbare zwangere vrouwen. Veel vrouwen in Rotterdam hebben verborgen problematiek. Dus deze samenwerking gaat veel betekenis hebben,’ zegt Muller.
De Wiegkamer zit bij de uitgang van het Sophia Kinderziekenhuis naar de Museumparkparkeergarage.
Visie
De opening van de Beschermde Wiegkamer past bij de visie van het Erasmus MC. ‘In het Sophia Kinderziekenhuis zetten we ons zó in voor een goed verloop van de ontwikkeling. Dan vind ik ook dat we onze verantwoordelijkheid moeten nemen voor een goede start van het leven,’ vertelt Annemarie Emmens-Spierenburg, sectormanager Verloskunde & IC-Neonatologie. ‘We moeten verder gaan dan hoogcomplexe geneeskunde en onze betrokkenheid met de stad laten zien. Het is onze functie om de specialistische wetenschappelijke kennis van een goede start te vertalen naar maatschappelijke actie,’ voegt Bijma daaraan toe.
‘Als je zwanger bent en je hebt hulp nodig, dan zijn we er voor je’
De opening van de Beschermde Wiegkamer is in lijn met de oprichting van het eerste kennis- en expertisecentrum huiselijk geweld, seksueel geweld en kindermishandeling van Nederland. Het kennis- en expertisecentrum maakt het met samenwerkingen mogelijk om zorg voor slachtoffers sneller en laagdrempeliger te maken; ook voor de kinderen van de Beschermde Wiegkamer.
Hulp nodig
Heb je zelf hulp nodig? Of heb je vragen over een ongeplande zwangerschap? Kijk dan op de website van de Beschermde Wieg. Daar staat ook meer informatie over de Beschermde Wiegkamer in het Erasmus MC.
Prof. Dr. Eric Steegers (afdelingshoofd verloskunde) en Annelies van Rhenee (ervaringsdeskundige) bij de opening van de Beschermde Wiegkamer.
