Van de mannelijke en transgender sekswerkers met hiv in Zimbabwe heeft slechts 15 procent toegang tot essentiële medicijnen. In de algemene bevolking van Zimbabwe is dat zo’n 80 procent. ‘De zorg voor hiv-patiënten is er dus wel. Het is triest dat groepen die deze zorg ook hard nodig hebben aan hun lot worden overgelaten’, zegt onderzoeker Jan Hontelez. ‘Daarnaast is het een gevaar voor de volksgezondheid omdat niet-behandelde mensen het virus kunnen blijven verspreiden.’
De studie, waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in The Lancet HIV, is bijzonder omdat bijna 1000 sekswerkers hebben meegewerkt. Het is uniek dat dit is gelukt omdat veel homo’s of transgenders daar niet voor uit durven te komen uit angst gestraft te worden. In veel Afrikaanse landen lopen deze mensen gevaar.
Riskant gedrag
Hontelez vindt het belangrijk dat kwetsbare seksuele minderheden meer aandacht krijgen. Samen met zijn collega Mariëlle Kloek toonde hij aan dat er veel hiv-besmettingen zijn onder mannelijke en transgender sekswerkers en dat bij hen vaker riskant seksueel gedrag voorkomt. ‘Onze resultaten onderstrepen dat er extra aandacht moet komen voor deze groepen in het hiv-beleid in Afrika, maar ook in nieuwe onderzoeken. De inzichten van onze studie moeten beleidsmakers aanmoedigen om de beschikbaarheid van – en toegang tot – hiv-diensten voor deze risicogroepen te verbeteren.’
Mariëlle Kloek
De onderzoekers waren aanvankelijk verrast dat ze zoveel mannelijke- en transgender sekswerkers vonden in Zimbabwe. ‘Uit gesprekken met lokale vertegenwoordigers bleek al snel waarom deze mensen vaak veroordeeld zijn tot sekswerk. De heersende stigmatisering van seksuele minderheden maakt dat zij vaak verstoten worden door familie en de gemeenschap. Sekswerk is dan vaak de enige optie om een inkomen te genereren.’
Strafbaar
Hontelez en Kloek van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC deden de afgelopen jaren meerdere onderzoeken naar hiv. Zo publiceerde de groep eind vorig jaar een studie in Journal of the International AIDS Society die liet zien dat hiv heel vaak voorkomt onder mannen die seks hebben met mannen en onder transgender personen.
Recente ontwikkelingen in Oeganda en andere Afrikaanse landen hebben de situatie van seksuele minderheden nog verder verslechterd. In Oeganda is een wet aangenomen die het strafbaar stelt om medische zorg te verlenen aan mensen uit de LHBTI-gemeenschap. Ook is het illegaal om alleen al te zeggen dat je lhbti’er bent.
