De antibacteriële verbandkleding, die eruit ziet als een pyjama, werd al enige jaren voorgeschreven. Totdat het Zorg Instituut in 2015 vaststelde dat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is om te concluderen dat de bacteriedodende kleding bijdraagt aan een milder verloop van eczeem. Daarop werd die kleding uit het basispakket geschrapt.
Kinderen in verbandkleding
Leed
Tot groot verdriet van duizenden patiënten én hun dermatologen. Want aanwijzingen dat de kleding bijdraagt aan vermindering van het leed dat eczeem veroorzaakt, zijn er wel degelijk. ‘We weten al langer dat mensen met eczeem een afwijkend microbioom op hun huid hebben. De samenstelling van de bacteriën die bij iedereen op de huid leven, is bij hen anders’, legt studiecoördinator en arts-onderzoeker Aviël Ragamin uit. Hij leidt het onderzoek samen met kinderdermatoloog en hoogleraar prof. Suzanne Pasmans.
‘Patiënten met matig tot ernstig eczeem hebben veel bacteriën van het type Staphylococcus aureus op hun huid, veel meer dan patiënten met mild eczeem of zonder eczeem. Staphylococcus aureus laat stofjes los die het afweersysteem mobiliseren. Daar vlamt het eczeem van op.’
Antibacteriële verbandkleding pakt die bacteriën aan, waardoor het eczeem misschien minder heftig de kop opsteekt. Minder vaak ook, denken Ragamin en zijn collega-dermatologen. ‘Patiënten hoeven daardoor misschien minder vaak te smeren met hormoonzalven, terwijl hun eczeemklachten onder controle blijven.’
Uniek
De studie is uniek, want patiënten hebben erom gevraagd. Patiëntenvereniging VMCE is nauw betrokken geweest bij de opzet ervan. Ook het ZorgInstituut werkt mee: de minister van Volksgezondheid heeft toestemming gegeven om de 165 deelnemers gedurende een jaar weer antibacteriële verbandkleding voor te schrijven. Wordt vastgesteld dat deze kleding écht helpt, dan staat de deur naar vergoeding via het basispakket weer open. ‘Bovendien werken er vijf ziekenhuizen, UMC Groningen, UMC Utrecht, St. Antonius Ziekenhuis Utrecht en Amsterdam UMC, nauw in samen, dat gebeurt in de dermatologie nauwelijks’, weet Ragamin.
Er bestaan twee soorten antibacteriële verbandkleding: kleding met zilver en kleding waarin chitosan is verwerkt. ‘De kleding gaat een jaar mee en kan ongeveer 150 keer worden gewassen zonder dat het zijn werkzaamheid verliest’, zegt Ragamin.
Controlegroep
Deelnemers krijgen allemaal drie sets kleding, die per set normaal gesproken rond de 600,- euro kost. 55 patiënten krijgen kleding met zilver, 55 krijgen kleding met chitosan en 55 krijgen kleding zonder antibacteriële werking. Die laatste vormen de controlegroep om te checken of de antibacteriële eigenschappen in de kleding echt iets toevoegt.
Alle deelnemers moeten die kleding een jaar lang bij voorkeur elke nacht dragen. ‘Als het echt heel warm is, hoeft het niet. Of als kinderen naar een slaapfeestje gaan, en zich er een beetje voor schamen, mogen ze het ook thuis laten.’
De patiënten moeten vijf keer per jaar naar een van de vijf deelnemende ziekenhuizen komen, waar met een wattenstok huidmonsters worden afgenomen en waar de dermatoloog het eczeem bekijkt en beoordeelt. De patiënten vullen bovendien vijf keer per jaar uitgebreide vragenlijsten in, plus elke week een kort vragenlijstje waarin onder meer wordt bijgehouden hoe vaak de kleding is gedragen.
Meedoen?
Aan de studie kunnen patiënten meedoen van 0 tot 80 jaar, met matig tot ernstig eczeem. ‘Als je eczeemplekken hebt met een grootte van ongeveer zes of meer handpalmen, kom je in aanmerking’, zegt Ragamin. ‘Maar potentiële deelnemers kunnen altijd contact opnemen voor meer informatie. Desnoods kunnen ze langskomen om hun eczeem te laten beoordelen.’
Meer informatie en informatie over aanmelding staat in dit artikel van de patiëntenvereniging VMCE (vmce.nl/abc).
Over constitutioneel eczeem
Constitutioneel eczeem is een huidaandoening die bij 10 tot 20 procent van de Nederlandse kinderen in meer of minder ernstige mate voorkomt. Bij volwassenen is dat ongeveer 2 tot 3 procent. Eczeem ontstaat door een verstoring in de huidbarrière en/of doordat het afweersysteem te heftig reageert op relatief onschuldige prikkels van buitenaf. De aanleg hiervoor is mede genetisch bepaald. Het is niet besmettelijk. Eczeem geeft droge, zeer heftig jeukende en rode/bruine plekken op de huid.
Van de 10 procent van de Nederlanders die eczeem hebben, heeft 2 procent matig tot ernstig last van de ziekte. Ragamin: ‘Dermatologen schrijven jaarlijks voor circa 6000 patiënten gewone verbandkleding voor. Die wordt voorgeschreven om te voorkomen dat patiënten hun huid kapot krabben. En om de gesmeerde huid te beschermen.’
Verbandkleding –al dan niet antibacterieel- wordt met name ’s nachts gedragen, maar kan ook overdag worden gedragen onder de kleding. ‘Mensen met eczeem hebben de hele dag jeuk, maar pas als er geen afleiding is, als je ’s nachts in bed ligt, wordt die ondraaglijk en ga je krabben. Het pak is van speciaal materiaal gemaakt, waardoor de huid lekker koel blijft.’
