Een kind met eczeem start na bezoek aan de huisarts eerst met hormoonzalf. Vaak helpt dat, maar soms ook niet. Het wordt dan vaak verwezen naar een kinderdermatoloog in het ziekenhuis. Daar wordt een wat sterkere hormoonzalf geprobeerd, naast uitgebreide adviezen over eczeem en hoe de zalf gesmeerd moet worden.
Werkt dat niet, dan komen er zogeheten systemische medicijnen in beeld: dit kan een behandeling zijn met ciclosporine (een drankje of tablet) of met dupilumab (injectie). Soms gaan er maanden overheen voordat een behandeling soelaas biedt, ook is tot nu toe niet te voorspellen welk kind het beste effect heeft op de verschillende behandelingen.
‘We hanteren op dit moment de step up methode’, legt arts-promovendus Tan Nguyen uit. ‘Maar eigenlijk wil je ieder kind met eczeem direct een passende, effectieve behandeling geven. Eczeem heeft namelijk grote impact op het leven van een kind. Door de jeuk slaapt het slecht en kampt het met concentratiestoornissen op school. De aangedane plekken op de huid geven bovendien een negatief zelfbeeld en stress. We moeten dat niet onderschatten.’
Biomarker
Nguyen gaat onderzoek doen naar een bepaald stofje dat iedereen in de huid heeft: Natural Moisturizing Factor, ook wel NMF genoemd. Hij wil kijken of de hoeveelheid NMF in de huid een voorspeller – een biomarker – kan zijn voor welke therapie het beste werkt bij een kind met eczeem. De hoeveelheid NMF is simpel en pijnloos te meten met een handafdruk op een speciale soort camera, de Raman spectrometer.
‘Je kunt de huid vergelijken met een muur van bakstenen en cement. De muur zorgt ervoor dat allergenen en bacteriën buiten blijven en dat vocht binnen blijft. Bij mensen met eczeem is er iets mis met de muur’, legt Nguyen uit. ‘NMF is het stofje dat zorgt dat het cement de muur goed afdicht.’
Filaggrine
NMF wordt gemaakt door het eiwit filaggrine. Ongeveer 30 tot 40 procent van de mensen met eczeem heeft een mutatie in het gen dat filaggrine maakt. Dat gen maakt dan te weinig of geen filaggrine waardoor er te weinig NMF is. Mensen met zo’n mutatie hebben een grotere kans op ernstig eczeem.
Dermatologen vermoeden dat een opvallend tekort aan NMF op de huid iets zegt over de ernst en de hardnekkigheid van het eczeem. En dus ook over de zwaarte van de medicijnen die nodig zijn om het eczeem snel te bestrijden. Maar wetenschappelijk bewezen is dat nog niet.
186 Kinderen
Nguyen wil daarom onderzoek doen bij 186 kinderen met matig tot ernstig eczeem. Bij hen wordt met een handafdruk op de camera bepaald hoeveel NMF zij op hun huid dragen. Daarna worden ze door loting in 2 groepen verdeeld: groep 1 krijgt zalf en ciclosporine-tabletten of -drank, groep 2 krijgt zalf en dupilumab-injecties.
De kinderen worden 6 maanden op deze manier behandeld. Over 2 jaar willen Nguyen en zijn mede-onderzoekers in alle groepen analyseren bij welke kinderen de grootste verbetering is bereikt, en welke hoeveelheid NMF zij aanvankelijk in hun huid hadden.
‘We hopen te kunnen concluderen dat de hoeveelheid NMF een biomarker is voor de meest effectieve behandeling.’ Bij kinderen die met eczeem bij de dokter komen, kan dan mogelijk eerst het NMF-gehalte worden gemeten zodat ze daarna meteen de best passende therapie krijgen voorgeschreven.
Wie meer informatie wil over de studie kan een mailtje sturen naar nmfstudie@erasmusmc.nl
Alle 186 deelnemers en hun ouders worden tijdens de studie goed gemonitord. Arts-onderzoeker Tan Nguyen bekommert zich om het eczeem van de kinderen. Een kinderallergoloog, een kinderlongarts en een kinderpsycholoog zijn bij de studie aangesloten om te kijken of de kinderen naast hun eczeem ook andere klachten hebben.
Om te kijken hoeveel impact eczeem heeft op het leven van kinderen, doet de kinderpsycholoog tijdens de studie onderzoek naar hun kwaliteit van leven.
Eczeem is geen eenduidige ziekte, legt Nguyen uit. ‘Eczeem heeft verschillende verschijningsvormen, die zowel door factoren in het lichaam als door factoren buiten het lichaam kunnen worden veroorzaakt. Eczeem behoort ook tot het atopie syndroom, een verzameling ‘allergische aandoeningen’ waar ook ziekten als hooikoorts, astma en voedselallergie bij horen.’
