‘We horen vaak terug dat jonge moeders – als zij bekkenbodemklachten al durven te bespreken – van hun moeder, vriendinnen of familie vaak horen dat deze klachten er nu eenmaal bij horen. En dat is zo jammer, want veel van deze klachten zijn te verhelpen’, vertelt gynaecoloog Leonie de Jong-Speksnijder van het Erasmus MC. Zij promoveerde op 22 april op bekkenbodemspierschade en bekkenbodemproblemen bij vrouwen kort na een vaginale bevalling.
Bekkenbodemklachten kunnen opspelen net na de bevalling, maar soms pas jaren later. De klachten variëren van urineverlies, ontlastingsverlies en verzakkingen. Ook kan het zijn dat de bekkenbodemspier juist te gespannen blijft, wat kan leiden tot chronische pijn en pijn bij het vrijen.
Voor haar proefschrift bestudeerde De Jong-Speksnijder ze de bevindingen van 220 vrouwen die tijdens de bevalling te kampen kregen met een totaalruptuur en vergeleek zij 204 vrouwen die tijdens de bevalling wel of geen knip kregen. Deze vrouwen kregen een vragenlijst over bekkenbodemklachten en er werd een bekkenbodemecho gemaakt.
Uitgerekt elastiekje
‘Het lichaam heeft na een bevalling een grote inspanning geleverd en de bekkenbodemspier is behoorlijk uitgerekt. Net als een te ver uitgerekt elastiekje kan het gebeuren dat de bekkenbodemspier niet helemaal terugveert naar zijn oorspronkelijke staat, of scheurt. Met name vrouwen die tijdens de bevalling langdurig hebben moeten persen of een totaalruptuur hebben opgelopen, hebben vaak schade aan de bekkenbodemspier. Verder zagen we in ons onderzoek dat goed kunnen poepen na een totaalruptuur beschermt tegen ongewild ontlastingsverlies.’
Vijftien tot veertig procent van de vrouwen loopt tijdens de bevalling schade op aan bekkenbodemspier of anale kringspier. Tien procent van de vrouwen wordt uiteindelijk geopereerd aan bekkenbodemproblemen.
Te weinig voorlichting
Klachten rond de bekkenbodem zijn vooral bekend bij oudere vrouwen. Dat deze klachten ook bij jonge vrouwen direct na de bevalling kunnen voorkomen is nog erg onbekend. De Jong-Speksnijder: ‘Jonge moeders die klachten als urineverlies krijgen, denken ook niet direct aan de bekkenbodem.’
Volgens de gynaecoloog en promovendus worden vrouwen te weinig voorgelicht, ook tijdens de zwangerschapscursussen. ‘Er wordt dan vaak summier stilgestaan bij de bekkenbodemspier en er wordt gewezen op oefeningen, maar er wordt niet gecheckt of de oefeningen wel goed worden uitgevoerd. Met soms een averechts effect. Soms kan de schade aan de spier door verkeerd uitgevoerde oefeningen juist toenemen of ontstaat een overactieve bekkenbodem met soms pijnklachten tot gevolg.’
Mentale problemen
De Jong-Speksnijder: ‘Geregeld zien we dat vrouwen vanwege de klachten hun dagelijks leven aanpassen. Ze stoppen met sporten, of gaan er minder op uit. Bekkenbodemproblemen hebben een grote invloed op de kwaliteit van leven van vrouwen en kunnen leiden tot mentale problemen. Vooral het gevoel dat ze de enige zijn met deze klachten en ze niet weten waar ze naartoe moeten met klachten, speelt de vrouwen parten. Dat is jammer, want door goede adviezen, leefstijlaanpassingen en bekkenbodemoefeningen zijn klachten vaak al te verminderen.’
‘Ik zie een bevalling als een grote sportblessure, daarmee blijf je ook niet op de bank zitten’
‘Ik zie een bevalling als een grote sportblessure’, vertelt De Jong-Speksnijder. ‘Daarmee blijf je ook niet op de bank zitten. Na de aanvankelijke rust, ga je naar de fysiotherapeut en doe je oefeningen om de blessure te verhelpen. Dit zou ook na een bevalling moeten gebeuren en vooral na een lastige bevalling. Ik raad vrouwen aan dat vooral te doen onder begeleiding van een ervaren bekkenfysiotherapeut.’
En haar laatste advies: ‘Blijf niet lopen met bekkenbodemklachten, maar bespreek dit met de verloskundige, gynaecoloog, huisarts of ga zelf naar een erkende bekkenfysiotherapeut in de buurt, want het leven wordt er een stuk leuker van.’
