Iedereen die wel eens lange fietstochten maakt, weet dit. Van lang fietsen kun je een zeurende pijn in het zitvlak krijgen. Hoe moet dat zijn voor vrouwen met aandoeningen aan hun vulva, perineum of anus? Door schaamlipkanker, lichen sclerosus of door een ruptuur tijdens de bevalling hebben veel vrouwen pijn bij het fietsen. Vaak stoppen ze er dan maar mee. En dat is eigenlijk niet denkbaar in een fietsland als Nederland.
Nick van de Berg en zijn studenten Renée Dietz en Frederieke de Smid gaan daarom kijken of het zin heeft om samen met deze patiënten uit te zoeken welk type zadel het fietsen weer mogelijk maakt, ondanks hun klachten. ‘Bewegen is nu eenmaal ontzettend belangrijk, zowel voor als na de behandeling. We doen er daarom alles aan om mensen terug in het zadel te krijgen, of hen erin te houden’, zegt Van de Berg.
Advies op maat
Hij vervolgt: ‘Er zijn veel soorten en maten fietszadels verkrijgbaar. Voor patiënten met aandoeningen aan het zitvlak is het lastig om de weg te vinden in dat aanbod. Met een fietsproeftuin willen wij kijken of we patiënten daarbij kunnen helpen.’
Van de Berg heeft op zijn afdeling Gynaecologische Oncologie een proefopstelling gemaakt, met een hometrainer en vier verschillende typen zadels die zijn verbonden met allerlei meetapparatuur. Die zadels hebben op diverse plekken uitsparingen of verlaagde delen zodat de pijnlijke plekken aan het zitvlak worden ontzien.
Nick van de Berg en onderzoekers Renée Dietz (r) en Frederieke de Smid (l) | Beeld: Esther Morren
De fietsproeftuin is op afspraak beschikbaar voor iedereen met medische aandoeningen rond het zitvlak. ‘Dit kan gaan om patiënten die zijn behandeld aan kanker van de geslachtsdelen, of die operaties of bestralingen hebben ondergaan aan de anus of endeldarm. Ook vrouwen na de bevalling, mensen met chronisch bekkenpijnsyndroom en huidaandoeningen rond het zitvlak kunnen meedoen’, vertelt Van de Berg.
Het trio focust op zadels voor een gewone ‘woonwerkfiets’, voor dagelijks en recreatief gebruik. Voor sportieve fietsers met zadelpijn zijn er door het land verspreid zogeheten bike fitters beschikbaar die helpen met het uitzoeken van hulpmiddelen en het correct afstellen van bijvoorbeeld racefietsen en mountainbikes.
Drukplekken
De afdeling Gynaecologische Oncologie is ook op zoek naar 50 vrouwen voor een pilotstudie. Deelnemers testen op de hometrainer vier typen zadels. Daarna vullen ze vragenlijsten in over hun ervaringen. Het zadel dat het beste bevalt, krijgen ze mee naar huis om het voor langere tijd op hun eigen fiets te testen.
Bovendien wordt onderzoek gedaan naar een zogeheten slimme zadelhoes. Deze zadelhoes meet op welke plekken op het zitvlak de meeste druk wordt gezet tijdens het fietsen. Deze drukplekken verschillen per persoon. Ook zijn er verschillen tussen het mannelijk en het vrouwelijk zitvlak. ‘Het is zeker niet de bedoeling om bepaalde merken zadels te promoten, maar puur om te kijken of we vanuit de proeftuin tot een persoonlijke oplossing voor lange termijn kunnen komen, en of het zinvol is om met een drukpuntenmeting deze keuze te onderbouwen’, beklemtoont Van de Berg.
Belangstelling? Meld je aan op de site.
Pijn na vulvakanker
Nick van de Berg deed eerder al onderzoek naar de invloed van vulvakanker op het plezier in fietsen. 58 procent van de vrouwen die zijn behandeld aan vulvakanker geeft aan in meer of mindere mate last te hebben bij het fietsen. De klachten variëren van pijn aan de huid van de vulva tot pijn aan de zitbeenderen. Ook jeuk en een schurend gevoel komen voor.
Jaarlijks krijgen enkele honderden vrouwen kanker aan de vulva. Deze vorm van kanker wordt soms vooraf gegaan door de huidziekte lichen sclerosus. Ook deze ziekte – die 2,7 procent van de bevolking treft – kan het plezier in fietsen danig beïnvloeden.
