Foto: Shutterstock
Arts-onderzoekers Lotte Kleinendorst en Ozair Abawi sloegen de handen ineen om een groep van bijna driehonderd kinderen met ernstige obesitas tot in de puntjes te bestuderen. De jongste van de groep was bijna een, de oudste achttien jaar. “Voor ieder kind hebben we uitgezocht wat nu precies de onderliggende oorzaak van obesitas was. Met uitgebreid onderzoek hebben we de bijdragende factoren in kaart gebracht. Dat varieerde van dna-tests en hormoonmetingen in het bloed tot conditietests bij de kinderfysiotherapeut en metingen van de verbranding bij de kinderdiëtist.” De artsen en onderzoekers hebben alle kinderen één of meerdere keren gezien en onderzocht in het Centrum Gezond Gewicht in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis en het Maasstad Ziekenhuis.
Extreem hoog
Uiteindelijk werd bij bijna twintig procent van de onderzochte kinderen een onderliggende medische oorzaak van het extreem hoge gewicht gevonden. “Een veel hoger percentage dan eerder in de medische literatuur was beschreven, namelijk ongeveer vijf procent”, lichten de onderzoekers toe. Volgens hen valt dit verschil te verklaren omdat nog nooit zo uitgebreid is gekeken naar mogelijke onderliggende medische oorzaken van de ernstige obesitas.
Er is nog nooit zo uitgebreid gekeken naar mogelijke onderliggende medische oorzaken
In de genen
Bij een kind met obesitas op het spreekuur in het ziekenhuis wordt de oorzaak in eerste instantie vaak gezocht in een ongezonde leefstijl: beweegt het kind genoeg en eet hij of zij gezond? Maar in de onderzochte groep kinderen kwamen veel verschillende zeldzame erfelijke obesitas-aandoeningen voor. “Bij deze kinderen zit de oorzaak van de obesitas dus echt in de genen. Bij anderen waren medicijngebruik of eerder opgelopen hersenschade de belangrijkste oorzaak van hun hoge gewicht.” Het vaakst werd een onderliggende oorzaak gevonden bij kinderen die al voor de kleuterklas obesitas hadden.
In het artikel in PLOS ONE, dat onlangs is gepubliceerd, staat gedetailleerd beschreven hoe artsen de zoektocht naar onderliggende oorzaken van ernstige obesitas bij kinderen kunnen aanpakken. “Daar is veel behoefte aan omdat deze oorzaken in de praktijk nu vaak over het hoofd worden gezien, terwijl obesitas steeds vaker en op jongere leeftijd voorkomt.”
Ozair Abawi
Nieuwe medicijnen
Het ontdekken van een onderliggende oorzaak van ernstige obesitas is belangrijk, omdat er dan een betere behandeling op maat kan worden gestart. Voor sommige zeldzame erfelijke obesitas-aandoeningen worden op dit moment zelfs studies met nieuwe medicijnen gedaan bij het Centrum Gezond Gewicht in het Erasmus MC. “Als we bij deze kinderen het genfoutje niet hadden gevonden, dan hadden ze dit nieuwe medicijn niet kunnen krijgen. Daarom is het belangrijk dat je als dokter probeert te begrijpen waarom een kind obesitas heeft ontwikkeld. Daarnaast levert een dergelijke diagnose veel begrip op van de omgeving. Dat kan steun geven aan kinderen en hun ouders.”
Ozair Abawi en Lotte Kleinendorst – laatstgenoemde werkt in het Erasmus MC én Amsterdam UMC – hopen op een vervolgonderzoek. “We zijn erg benieuwd wat het effect is van een gepersonaliseerde behandeling bij kinderen met ernstige obesitas.”
Lotte Kleinendorst
