De onderzoekers, onder leiding van internist-hematoloog Tom van Meerten van het UMCG in Groningen, krijgen maar liefst 30 miljoen euro van ZonMw en Zorginstituut Nederland. Ze gebruiken dat geld voor een studie naar de werkzaamheid van CAR T-cellen die in het eigen ziekenhuis geproduceerd worden. Die vergelijken ze met het commerciële product. Internist-hematoloog en klinisch immunoloog Pim Mutsaers is betrokken vanuit het Erasmus MC.
Vertel, hoe zit dat precies met die CAR T-cellen?
Bepaalde patiënten met uitgezaaide lymfeklierkanker zijn erg gebaat bij behandeling met CAR T-cellen. Dat is een vorm van immuuntherapie. We nemen bloed af van patiënten en halen daar witte bloedcellen uit. Die passen we genetisch aan zodat ze kankercellen herkennen en aanvallen, en geven ze terug aan de patiënt. Het is een relatief nieuwe behandeling die zeer succesvol is. Na twee jaar is ongeveer 40 procent van de patiënten die anders zouden overlijden nog kankervrij.
Dat klinkt goed. Waarom dan deze nieuwe studie?
Momenteel wordt CAR T-celtherapie alleen aangeboden door een commerciële partij. De productie van de cellen duurt lang, doordat een externe partij ze maakt. Op dit moment bewerkt het farmaceutisch bedrijf de cellen nog in Amerika, waardoor ze moeten worden ingevroren en opgestuurd. Dat betekent dat er tot vier weken kan zitten tussen bloedafname en toediening van de CAR T-cellen. Tijd die patiënten met uitgezaaide lymfeklierkanker vaak niet hebben.
De behandeling is daarnaast erg duur en deze kosten zouden gereduceerd kunnen worden als er geen commercieel belang zou zijn bij de productie. Wij gaan daarom onderzoeken of het haalbaar is om in onze academische centra CAR T-cellen te maken die net zo goed zijn.
Waarom doen jullie dat?
Onze gedachte is dat CAR T-cellen van eigen productie minstens net zo goed werken en net zo veilig zijn als het commerciële product. Dat zou heel goed nieuws zijn omdat de behandeling dan sneller kan starten, omdat de cellen niet op en neer gestuurd hoeven te worden naar Amerika. Daarnaast zouden de kosten significant gereduceerd kunnen worden.
Spannend! Wanneer weten we meer?
We gaan in 2021 starten met het onderzoek. In totaal willen bijna 300 patiënten laten meedoen. De helft krijgt de commerciële behandeling krijgt en de helft de CAR T-cellen die we in de academische centra hebben geproduceerd. We hopen twee jaar na inclusie van de eerste patiënt de eerste resultaten bekend te maken.
Meer weten over CAR T-celtherapie? Timo van Blooijs maakte als afstudeerproject aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht onderstaande animatie. Hij deed dat in samenwerking met patiëntenorganisatie Hematon en met hulp van de hematologen van het Amsterdam UMC.