De methode heet Dried Blood Spot. Patiënten met een donornier prikken thuis met een klein prikkertje in hun vinger en laten een druppel bloed vallen op een speciaal kartonnen kaartje. Dat kaartje wordt in een envelop voor medische post opgestuurd naar het laboratorium van het Erasmus MC. Het lab bepaalt vervolgens in die druppel de hoeveelheid immuunsysteem onderdrukkende medicijnen én de hoeveelheid creatinine. Beide waarden zeggen iets over de conditie van de donornier.
Minder pijnlijk
Ziekenhuisapotheker dr. Brenda de Winter heeft al veel onderzoek gedaan naar de methode. Pilots met nierpatiënten van het Erasmus MC Transplantatie Instituut hebben bewezen dat de nieuwe methode veel voordelen heeft. ‘Patiënten vinden een vingerprik minder pijnlijk dan bloedafname uit een ader met een injectienaald. Er is ook minder bloed nodig’, vertelt ze.
Bovendien kan het moment van de bloedafname met de Dried Blood Spot nauwkeurig worden bepaald. Bijvoorbeeld precies 12 uur na inname van de laatste dosis medicijnen. ‘Als patiënten hier op de bloedafname komen, zit er soms wel 14 uur of juist maar 10 uur tussen. Je kunt je voorstellen dat dat invloed heeft op de uitslagen.’
Ook wordt het consult bij de nefroloog veel efficiënter. ‘Normaal laat de patiënt op de dag dat hij naar de poli moet eerst bloed prikken. De uitslagen moeten worden afgewacht. Als de bloedwaarden al van tevoren zijn bepaald, is dat natuurlijk veel efficiënter. Op termijn wordt het misschien zelfs denkbaar dat zo’n periodieke controle met een e-consult wordt gedaan, als de waarden stabiel zijn.’
Niet te hard knijpen
Er zijn wel instructies nodig voordat patiënten thuis met de Dried Blood Spot methode aan de slag kunnen. ‘Mensen moeten de druppel bloed echt laten vallen op het kaartje, ze mogen het karton niet aanraken. En ze mogen ook niet te hard in hun vinger knijpen omdat er dan wondvocht vermengd raakt met het bloed’, geeft De Winter als voorbeeld. De eerste patiënten van het Transplantatie Instituut hebben inmiddels les gekregen.
Hoeveel tijd en ziekenhuisbezoeken straks worden bespaard, is vooralsnog lastig in te schatten. Dat wordt onderzocht. ‘Maar een niertransplantatiepatiënt moet de rest van zijn leven onder controle blijven. Dus dat het veel tijd en ziekenhuisbezoeken gaat besparen, staat vast.’
De ziekenhuisapotheek van het Erasmus MC heeft ambities. Op termijn kunnen ook patiënten die een lever- hart-, of longtransplantatie hebben ondergaan, deelnemen aan deze nieuwe methode. Ook mogen ziekenhuizen in de regio aansluiten bij het project. De Winter: ‘Lever-, hart- en longpatiënten komen vaak écht van ver. Dus dit kan voor hen heel veel tijd gaan schelen.’
Andere medicatie
Ook het meten van andere typen medicatiespiegels kan straks met de Dried Blood Spot-methode. Patiënten die een heupoperatie hebben ondergaan en die het antibioticum vancomycine moeten slikken vanwege een infectie, moeten nu elke week terug naar het ziekenhuis om hun vancomycine-spiegel te laten meten. Dat kan straks waarschijnlijk gewoon thuis met Dried Blood Spot.
Kinderen met autisme die antipsychotica slikken, moeten ook met regelmaat bloed laten prikken om medicijnspiegels te meten. ‘Kinderen houden al helemaal niet van prikken en bloedafname. Voor hen zou het heel prettig zijn als dit thuis met een klein vingerprikje kan gebeuren’, besluit De Winter.
