Het is een obstakel waar verpleegkundigen al jaren mee worstelen: het voor toediening gereed maken van geneesmiddelen die verpakt zijn in een capsule, aan patiënten die sondevoeding krijgen. Dit is nu nog een tijdrovende handeling, waarbij bovendien medicatie wordt verspild: de patiënt krijgt niet de dosis binnen die de arts heeft voorgeschreven.
Verpleegkundigen van het Ikazia Ziekenhuis sluiten zich vanaf komend jaar aan bij Erasmus MC Create4Care op zoek naar een oplossing voor hun gezamenlijke probleem. Studenten van de minor Zorgtechnologie van de Hogeschool Rotterdam, al jaren hofleverancier van knappe koppen die goed kunnen ontwerpen, gaan hiermee aan de slag. Ze zijn inmiddels in het Ikazia Ziekenhuis en het Sophia Kinderziekenhuis op bezoek geweest om het probleem met eigen ogen te aanschouwen.
Verstopte slangetjes
‘Het is een tijdrovend gepeuter om het geneesmiddel in poedervorm uit de capsule op te lossen en klaar te maken voor toediening aan de patiënt’, schetst Helder, coördinator en initiatiefnemer van Create4Care. ‘Richtlijnen schrijven voor dat je de capsule in zijn geheel moet oplossen in lauwwarm water. Maar in de praktijk werkt dat niet. Sondeslangetjes raken erdoor verstopt en het lukt meestal niet om de volledige inhoud van de capsules in de sonde te krijgen. Er is eigenlijk altijd sprake van medicatiespillage.’
Verpleegkundigen in het Ikazia en Sophia hebben daar nu al verschillende, creatieve werkwijzen voor bedacht (zie kader). Maar deze oplossingen zijn nog niet ideaal.
Twee methoden
Het Sophia Kinderziekenhuis en het Ikazia Ziekenhuis hebben allebei een eigen manier gevonden om de medicatie toe te dienen.
In het Sophia wordt een spuitje met de dop naar beneden in een omgekeerde beker met daarin een gat geplaastst. De beker fungeert als houder voor de spuit. Vervolgens wordt de capsule opengepeuterd of geknipt. Het poeder wordt in een klein spuitje geschud, waarbij vaak geneesmiddel wordt gemorst. Hieraan wordt water toegevoegd en geschud. Het spuitje wordt vervolgens aangesloten op de maagsonde en de vloeistof wordt toegediend.
In het Ikazia Ziekenhuis wordt de inhoud van de capsule in een klein bekertje gedaan. Daaraan wordt lauwwarm water gevoegd. De vloeistof wordt geschud en met een spuitje opgetrokken. Hierbij blijft medicatie achter in het bekertje. De vloeistof met het opgelost poeder wordt met een spuitje in het slangetje van de sondevoeding gespoten.
Als er een lijst van eisen is opgesteld waaraan het te ontwerpen medisch hulpmiddel moet voldoen, kunnen de studenten gaan ontwerpen. ‘We volgen de gebruikelijke Create4Care werkwijze’, zegt Helder. ‘Er wordt een prototype ontworpen dat aan allerlei eisen moet voldoen. Is het betaalbaar, is het gemakkelijk in gebruik, verlicht het inderdaad het werk, is het goed te reinigen en desinfecteren? Vervolgens wordt het prototype getest en verfijnd.’
De studenten van de Hogeschool Rotterdam en de betrokken verpleegkundigen nemen een jaar de tijd om tot een efficiënt ontwerp te komen.
Praktische hinderpalen
De samenwerking kwam tot stand nadat verpleegkundige Masha van der Pijl van het Ikazia Ziekenhuis in november vorig jaar een online workshop van Helder bijwoonde. Create4Care is er voor de werkvloer: het helpt medewerkers van het Erasmus MC bij het oplossen van praktijkproblemen en kan bijdragen aan autonomie en trots op het verpleegkundig vak. Slimme technische innovaties verbeteren immers de patiëntenzorg en maken het werk prettiger en gemakkelijker.
‘Wat ik zo goed vind aan Create4Care, is dat zij juist nadenken over praktische oplossingen’
Van der Pijl raakte geïntrigeerd en sprak Helder aan. Ze opperde: zou het niet goed zijn als het Ikazia Ziekenhuis en Erasmus MC Create4Care samenwerkten? Ook in het Ikazia Ziekenhuis lopen verpleegkundigen tegen allerlei praktische hinderpalen aan. Maar een afdeling als Create4Care is daar niet voorhanden.
Van der Pijl: ‘Bij het woord ‘innovatie’ denken veel mensen aan ingewikkelde technologische veranderingen. Wat ik zo goed vind aan Create4Care, is dat zij juist nadenken over praktische oplossingen voor dingen waar wij als verpleegkundigen dagelijks tegenaan lopen en die wij nu, bij wijze van spreken, steeds met een plakbandje oplossen. Hoe mooi zou het zijn als verpleegkundigen zich bewust zijn van Create4Care en laten weten waar innovatie wenselijk is. Een kleine aanpassing kan soms al het verschil maken.’
Manager Create4Care Tamara de Vos en Helder zijn enthousiast over de samenwerking met Ikazia. ‘De belemmeringen die onze verpleegkundigen aandragen, worden herkend in andere ziekenhuizen. Maar ieder ziekenhuis houdt er andere werkwijzen, andere materialen op na. Door samen na te denken over de obstakels, worden de bedachte oplossingen breder toepasbaar’, stelt De Vos.
Overeenkomst
Op 6 oktober 2021 tekenen directeur Rob Kievit van het Ikazia Ziekenhuis en directeur Spoed Peri-operatief & Intensief Johanneke Mulder een samenwerkingsovereenkomst waarin ze afspreken samen te werken op het gebied van zorginnovaties.