De onderzoeksfellows zijn dit jaar: Denise Hilling, Julia Neitzel, Gennady Roshchupkin en Henk Schipper. Docent Ed van Beeck krijgt de fellowship voor onderwijs.
Denise Hilling: uitzaaiingen voorspellen
Eén op de drie patiënten met endeldarmkanker ontwikkelt uitzaaiingen na de operatie. Patiënten met een hoog risico op uitzaaiingen zouden baat kunnen hebben bij een aanvullende behandeling met chemotherapie. Helaas kunnen we niet goed voorspellen welke patiënten uitzaaiingen zullen ontwikkelen en welke patiënten dus baat hebben bij zo’n aanvullende behandeling
Denise Hilling krijgt een fellowship om een nieuw beslismodel te ontwikkelen. Hilling: ‘Met kunstmatige intelligentie wil ik het risico op uitzaaiingen per patiënt kunnen voorspellen. Welke patronen kan de computer herkennen in de data van patiënten die wij als artsen met het blote oog niet zien?’
Julia Neitzel: dementiepreventie
Genoeg bewegen, gezond eten en socialte contacten onderhouden; een goede leefstijl vermindert de kans op dementie. ‘Helaas weten we nog niet genoeg over dementie om het te kunnen voorkomen’, zegt fellow Julia Neitzel. ‘Het meest effectief is waarschijnlijk om voor een persoonlijke aanpak te kiezen die rekening houdt met iemand zijn of haar genen, omgeving en gedrag. In mijn onderzoek wil ik graag de basiskennis verzamelen die nodig is voor zo’n persoonlijke aanpak.’
Neitzel is vooral geïnteresseerd in de vroege effecten van veranderbare of behandelbare factoren op de gezondheid van de hersenen. Om dit te onderzoeken gebruikt ze gegevens over leefstijl, erfelijke factoren en hersenscans die de afgelopen 15 jaar zijn verzameld bij meer dan 70.000 mensen.
Lof der Geneeskunst
De Erasmus MC fellows worden elk jaar op Lof der Geneeskunst bekend gemaakt. Vier wetenschappers kunnen er de komende vier jaar hun onderzoek mee voortzetten, met steun hun afdeling en het Erasmus MC. Voor de tweede keer werd er nu ook een fellowship uitgereikt voor onderwijs.
Gennady Roshchupkin: ChatGPT voor DNA-analyse
Fellow Gennady Roshchupkin gebruikt kunstmatige intelligentie (AI) om uit te pluizen hoe onze genen onze gezondheid beïnvloeden. Bepaalde vormen van borstkanker ontstaan door één genmutatie, maar voor zogeheten complexe polygenetische ziekten zoals dementie en artrose is geen eenduidige aanwijzing te vinden in onze genen. AI kan helpen om patronen te zien in ons DNA, die bijdragen aan het ontstaan van dit soort ziekten.
Roshchupkin: ‘In de komende vier jaar wil ik AI-tools verfijnen om onze genen beter te bestuderen. Ik denk dat we met AI een de diagnose, prognose en behandeling van genetische aandoeningen kunnen revolutioneren. Wie weet hebben we over vier jaar misschien een soort ChatGPT voor onze DNA-analyse.’
Henk Schipper: ontsteking in een donorhart
Harttransplantaties redden levens. Ondanks verbetering van de overleving doen volwassenen meestal maar zo’n vijftien jaar met een donorhart, en kinderen vijftien tot twintig jaar. De beperkte overleving met een donorhart komt vaak door de ontstekingsreactie cardiac allograft vasculopathy. Deze ontstekingsreactie zorgt voor vaatwandverdikking van de kransslagaders, waardoor uiteindelijk zuurstoftekort van het donorhart ontstaat.
Kindercardioloog Henk Schipper richt zich met zijn fellowship op het ontrafelen van dit ontstekingsproces. Net zoals menselijke spieren getraind kunnen worden in de sportschool, kunnen bepaalde afweercellen getraind worden om deze ontstekingsreactie aan te jagen. Schipper onderzoekt of deze ‘training-in-ontsteking’ plaatsvindt bij kinderen en volwassenen met een donorhart, om deze ontsteking beter te kunnen onderdrukken. ‘We (red: het kinder- en volwassen transplantatieteam) willen kinderen en volwassenen graag meer jaren geven met hun donorhart’.
Ed van Beeck: fellowship voor onderwijs
Klimaatverandering zal in de toekomst ook in Nederland grote invloed hebben op onze gezondheid en gezondheidsongelijkheid. Daarom is ook onder veel medici het besef dat we klimaatverandering moeten beperken. Ed van Beeck krijgt een onderwijsfellowship voor Planetary Health.
Onderwijsfellow Ed van Beeck
Met activerende onderwijsvormen rondom het thema Planetary Health hoopt Van Beeck de artsen en andere zorgverleners van de toekomst tijdens hun opleiding de juiste kennis en vaardigheden mee te geven om gezondheid te bevorderen, gezondheidsverschillen te verkleinen, klimaatverandering tegen te gaan en de zorgsector te verduurzamen.
Vanwege het intens verdrietige verlies van zijn collega Jurgen Damen, nam van Beeck zijn fellowship niet in ontvangst op Lof der Geneeskunst. Hij draagt het fellowship graag op aan zijn gewaardeerde collega en zoekt hiervoor naar een gepaste invulling.
