Green Team strijdt tegen de afvalberg op de IC

12 meter plastic slangen, 108 handschoenen, 57 kompressen, 24 spuiten, 16 isolatiejassen, 8 onderlegmatjes. Dat is nog maar een fractie van alle materialen die dagelijks per patiënt op de intensive care de vuilnisbak in gaan, inclusief verpakkingsmateriaal. Dagelijks leidt dit tot 7 volle vuilniszakken per patiënt.

De hele gezondheidszorg is verantwoordelijk voor 7 procent van de Nederlandse CO2-uitstoot. Een deel van die uitstoot zit hem in die gigantische berg afval die ziekenhuizen dagelijks afscheiden. ‘Er wordt bizar veel weggegooid want vrijwel alles is tegenwoordig disposable. Zeker tijdens de coronacrisis werd dat duidelijk. De gangen stonden vol met containers waarin we onze maskers, schorten, handschoenen en spatbrillen weggooiden’, vertelt Lobke.

Het Green Team van de intensive care, opgezet door ziekenhuisapotheker Nicole Hunfeld, buigt zich over de vraag hoe de IC duurzamer, en in 2030 zelfs helemaal circulair kan worden gemaakt. Om te beginnen brengt de IC nu alle afvalstromen in kaart. Om te zien wat er duurzamer kan, en of afval beter kan worden gescheiden.

Gedrocht

De dialysezak is zo’n gedrocht dat wekelijks bijdraagt aan de reusachtige berg plastic afval. De zak werd voorheen gewoon bij het restafval gegooid, maar wordt nu gescheiden ingezameld. En dat is niet zo eenvoudig als het lijkt.

Dat zit zo: in zo’n zak zit 5 liter dialysewater. Dat is nodig om het bloed van IC-patiënten te filteren. ‘Veel IC-patiënten hebben een slechte nierfunctie en moeten 24 uur per dag dialyseren. Dan gaan er per etmaal zestien tot twintig van deze zakken doorheen. Soms hebben we maar twee van zulke patiënten, maar soms ook wel acht’, verduidelijkt Lobke, die samen met IC-verpleegkundigen Hilde Struijk en Emma Baars de collega’s van de IC enthousiast probeert te maken voor de afvalscheiding.

‘Er zijn metalen scharen die voor eenmalig gebruik zijn gemaakt. Waarom? Geen idee’

Dat is een uitdaging. Want die zakken bestaan niet alleen uit het stugge plastic waarin het water zit, er zitten harde plastic tuutjes aan waarin allerlei slangetjes worden gestoken. En die plastic zakken water zitten ook weer verpakt in, jawel, plastic. ‘Die harde tuutjes moeten apart worden ingezameld. Gelukkig zijn de zak en de verpakking van hetzelfde materiaal gemaakt, zodat ze in één stroom kunnen worden verzameld.’

Snijapparaat

Afval scheiden is dus best een gedoe voor de verpleegkundigen, die tóch al niet om werk verlegen zitten. Daarom zorgen Lobke, Hilde, Emma en Nicole dat het hun collega’s zo gemakkelijk mogelijk wordt gemaakt. ‘Een student van de TU Delft is nu bezig met het ontwerp van een handig snijapparaatje om die harde tuutjes van de plastic zakken te snijden. Zij ontwerpt ook een systeem waarmee we afvalzakken kunnen ophangen aan de karren waarmee we die dialysezakken naar de afdeling brengen.’

In de afvalstations op de IC hangen nu twee reusachtige doorzichtige vuilniszakken: één voor dialyseplastic, en een voor zacht plastic. Een ziekenhuisafvalverwerker haalt dat gescheiden afval op. Lobke erkent: in dit project worden alleen nog maar de dialysezakken gescheiden ingezameld.

‘Het is schrikbarend hoeveel afval er per IC-patiënt geproduceerd wordt. Het blad voor de laryngoscoop, waarmee een beademingsbuis wordt ingebracht, is tegenwoordig niet meer van metaal, maar disposable. Er zijn metalen scharen die slechts voor eenmalig gebruik zijn gemaakt. Waarom? Geen idee. Maar voor die scharen hebben we een bestemming. Die worden schoongemaakt en gaan naar een ziekenhuis in Suriname.’

‘De wereld moet nog langer mee dan alleen vandaag en morgen’

We moeten met kleine stapjes meer circulair worden, vindt Lobke. ‘De wereld moet nog langer mee dan alleen vandaag en morgen. Ik heb zelf jonge kinderen. Mijn dochter kijkt vaak naar het Jeugdjournaal, waar het vaak over het klimaat gaat. Zij maakt zich er op haar tiende best veel zorgen over. Dat zet me aan het denken.’