Tranen voor Iran

In Iran zijn hevige protesten gaande tegen het islamitische regime. De politie treedt op met veel geweld. Onze Iraanse collega Nima kijkt machteloos toe vanuit Nederland. ‘Ik probeer om hun stem te zijn.’ Nima is niet zijn echte naam. Die noemen we niet vanwege het gevaar voor hemzelf en zijn familie.

Onderdrukking

Nima kwam een jaar geleden naar Nederland, om onderzoek te doen in het Erasmus MC. De onderdrukking in Iran was zijn voornaamste reden om naar Nederland te komen. ‘Ik had heel graag in Iran willen blijven om een mooi land op te bouwen. Maar dat is niet mogelijk. Dat staat het regime niet toe. Als je een beurs wil aanvragen voor onderzoek of een bedrijf, maakt het niet uit hoe goed je bent, of wat de uitkomst is. Het doet er alleen toe hoe goed je banden met de regering zijn. Als je professor wil worden, kan dat alleen als je het eens bent met het regime.’

Nima is bij lange na niet de enige Erasmus MC-medewerker uit Iran. Hij kent zelf veel andere Iraanse medewerkers en is bevriend geraakt met hen. ‘Ik denk dat er meer dan 100 Iraniërs in het Erasmus MC werken.’ Zij vinden het moeilijk om hier te zijn, terwijl hun vrienden en familie vechten voor hun rechten, weet hij. ‘Het voelt verschrikkelijk. Er is geen enkele dag dat ik niet huil om de situatie in Iran. Ik kan me niet goed concentreren. Ik schaam me, omdat ik hier in vrede kan werken, en niet met hen samen vecht voor vrouwenrechten.’

Mahsa Amini

Aanleiding voor de protesten was de dood van de 22-jarige Mahsa Amini, op 16 september. Zij werd opgepakt door de moraalpolitie in Teheran, omdat zij haar hoofddoek niet droeg volgens de regels in Iran. Volgens ooggetuigen werd Amini hard op haar hoofd geslagen door agenten. Een paar uur later werd ze naar het ziekenhuis gebracht. Drie dagen na haar arrestatie overleed ze. Mahsa Amini werd het symbool van de onderdrukking van vrouwen in Iran.

‘De wereld moet zien wat er in Iran gebeurt’

Sinds de dood van Amini gaan mensen in Iran de straat op om te protesteren tegen de onderdrukking door het islamitische regime. De politie gaat gewelddadig om met de protestanten. Nima ziet elke dag video’s op social media, waarin de gruweldaden van de politie te zien zijn. ‘Een paar dagen geleden was er een protest waarbij 70 mensen zijn op gruwelijke wijze zijn vermoord, door direct op ze te schieten. De regering van Iran heeft het internet in Zahedan afgesloten.’

Vorig weekend protesteerden studenten aan de Sharif Universiteit in de hoofdstad Teheran. ‘De politie viel de universiteit binnen tijdens de protesten’, vertelt Nima. ‘Ze sloegen studenten, gebruikten traangas en schoten op hen. Ze hebben meer dan 100 studenten gearresteerd. De professoren gingen tussen de studenten en de politie staan om hen te beschermen. Ze maakten een menselijk schild.’

De nacht na de studentenprotesten leest Nima de Whatsapp-groep met zijn (ex-)studiegenoten. ‘Het was 2 uur ’s nachts in Iran. Ze zijn naar de slaapzalen van de Sharif Universiteit gegaan, om de studenten te beschermen.’

Iedereen denkt terug aan juli 1999. Ook toen protesteerden studenten, op de Tehran Universiteit. Ze zijn bang dat de geschiedenis zich zal herhalen, vertelt Nima. ‘’s Nachts viel de politie de slaapzalen van de studenten binnen. Ze hebben zeven studenten vermoord.’ Nima had zijn studiegenoten vorig weekend zo graag willen bij staan. ‘Ik huilde toen ik de berichten las. Het voelt verschrikkelijk dat ik hier gewoon lig te slapen, terwijl zij vechten voor hun leven.’

Vechten als niemand

‘10 dagen geleden sprak ik een vriend in Iran. Hij is getrouwd en werkt als PhD-student. Hij stond op het punt om de straat op te gaan. Hij droeg kleren om te gaan vechten: donkerblauw en zwart. Zo kan de politie je moeilijker vinden. Hij zou zijn telefoon en ID thuis laten. Want als ze je arresteren, komen ze ook achter je familie en vrienden aan. Op deze manier gaat hij als niemand. Hij is zo dapper; ik zou zo graag naast hem staan en vechten voor vrijheid in mijn land.’

Vrienden en familie van Nima gaan elke dag de straat op om te protesteren. ‘Ze zijn heel bang voor de overheid. Het is mogelijk dat er op hen wordt geschoten, of dat ze worden gearresteerd. Maar ze zijn klaar met de onrechtvaardigheid.’ Nima maakt zich grote zorgen, niet alleen om zijn eigen familie en vrienden. ‘Alle mensen in Iran zijn mijn familie. Iedereen doet ertoe voor mij. Iedereen is in gevaar.’

1500 doden

Drie jaar geleden ging Nima zelf ook protesteren. ‘Toen ging het over de gasprijzen. De regering heeft in drie dagen tijd 1500 mensen vermoord, door direct op hen te schieten. De eerste dag zagen we het niet aankomen.’ De tweede dag ging hij toch weer de straat op. ‘Omdat ik geef om de mensen en het land. Als je niet vecht voor je vrijheid, wat is het leven dan waard? Dat is de vraag die ik mezelf stel.’ Nima heeft nu hoop op een goede afloop. ‘Dit keer kijkt de wereld naar hen. Daarom kan de regering nu niet hetzelfde doen, denk ik.’

Nima zou willen dat de media in Nederland en in de rest van de wereld nog meer aandacht besteden aan de protesten en het geweld in Iran. ‘Mensen moeten zien wat er gebeurt in Iran. We moeten hun stem zijn.’ Volgens Nima is dit van levensbelang. ‘Als de wereld ziet wat er gebeurt, zal de regering minder doden.’ Als de wereld geen aandacht en support geeft aan de protesten, kan de Iraanse regering haar gang gaan, is zijn angst. ‘Dan is de volgende stap om de mensen die gearresteerd zijn, te executeren.’

Trots

Nima hoopt dat de protesten zorgen voor verandering. ‘Ik geloof dat het regime niet lang stand gaat houden. Maar wat er ook gebeurt, ik ben zo trots op al die dappere mensen in Iran. Ik wens voor de mensen in Iran dat ze van échte vrijheid kunnen proeven. Ik wens dat ze zich ontspannen kunnen voelen. Ik wens dat ze hun leven kunnen leven als mens. Het leven dat ze verdienen.’