PCR-test
De huidige test die bij mensen met klachten wordt afgenomen, is een zogeheten PCR-test. Deze test toont aan of er in de neus- en keelholten erfelijk materiaal van het SARS-CoV-2 virus aanwezig is. “De PCR-test is heel gevoelig”, legt viroloog Richard Molenkamp uit. “De PCR-test kan ook positief zijn wanneer het virus al is ‘afgestorven’. Deze mensen zouden wellicht dan geen anderen meer kunnen aansteken met het virus. Je krijgt dan een positieve uitslag en je moet in quarantaine, terwijl dat in principe misschien niet nodig is.”
De sneltest die nu wordt bestudeerd, toont niet het erfelijk materiaal van het virus aan, maar of er in de neus- en keelholten virusdeeltjes aanwezig zijn. Op dat moment kan het virus op anderen worden overgedragen via piepkleine druppeltjes die naar buiten komen. Bijvoorbeeld bij het hoesten, niezen, zingen of schreeuwen.
Mobiel laboratorium
De validatietest wordt uitgevoerd in een mobiel laboratorium op de testlocatie van de GGD Rijnmond in Schiedam. De mensen die zich daar vrijdag 9 oktober meldden, werkten graag mee aan de studie, ook al is een keel-neusswab niet per se een aangenaam onderzoek. “Het loopt boven verwachting goed”, constateert Molenkamp tevreden. “We hebben hier een mobiel laboratorium staan, waar we hun swabs meteen testen.”
De deelnemers krijgen niet direct de uitslag. “Nee, helaas. Dit betreft een validatiestudie, dus we moeten eerst zeker weten of deze test de juiste uitslag geeft. We willen mensen natuurlijk geen verkeerde uitslagen meegeven.”
Kleine brandhaarden
In Utrecht en Breda werden eerder al twee sneltesten van andere fabrikanten getest. De test die Molenkamp en zijn collega’s nu testen, is nog niet eerder gevalideerd in Nederland. “Het verschil met de studies in Utrecht en Breda is bovendien dat wij met een mobiel lab op de testlocatie staan. We onderzoeken nu dus ook meteen of zo’n mobiele testlocatie goed werkt. De container waar wij nu in werken, is van het RIVM. Je kunt je voorstellen dat zo’n mobiel lab goed werkt om op locatie van kleine brandhaarden sneltesten uit te voeren”, voorspelt Molenkamp.
Molenkamp hoopt in de week van 12 oktober al de eerste analyses te kunnen doen: dan kan worden aangetoond of de sneltest ongeveer dezelfde uitslagen geeft als de PCR-test. Het materiaal dat vrijdag bij de deelnemers is afgenomen, wordt ook op kweek gezet om te kijken hoe infectueus het is. “We kijken in het laboratorium onder meer of het virusmateriaal cellen besmet. Die tests duren langer: ongeveer twee weken. Maar de studie loopt tot nu toe heel voorspoedig dankzij de vele mensen die willen meewerken. We hebben er vrijdag 250 à 300 getest.”
Hoog gespannen
De verwachtingen van de sneltest zijn hoog gespannen, stond de afgelopen weken in diverse media te lezen. Zo hoopt de evenementensector dat de sneltest een rol kan spelen bij het vermeerderen van het aantal bezoekers in theater en concertzalen. Kunnen we de sneltest straks aan de poort van een concertzaal inzetten? Molenkamp durft geen verwachtingen te wekken.
Stip aan de horizon
“Geloof me, ook ik wil zo’n stip aan de horizon graag hebben. Maar zover is het echt nog niet. Ook de sneltest heeft zo’n nasofarynx-swab nodig, waarbij het staafje tot diep in de neusholte moet reiken. Om dat te kunnen doen, moet je echt wel getraind zijn. Bovendien moet degene die de test afneemt veilig kunnen werken, dus de benodigde persoonlijke beschermingsmiddelen dragen: medisch mondneusmasker, een bril, schort, handschoenen. De sneltest is dus niet de magic bullet waar we allemaal op hopen, maar hij gaat zeker wel helpen bij de bestrijding van het virus.”
