“Heb je daar nou een pen met Amsterdam erop? Dat is gevaarlijk hier, hoor”, lacht Janine. Deze opmerking aan het begin van het interview verraadt direct de achtergrond van deze bevlogen Generation R-onderzoeker. Een echte Rotterdamse. Ze groeide op in de wijk Kralingen samen met haar drie jaar jongere zusje. Later kreeg ze een halfzusje, dat ook in Rotterdam, maar bij haar eigen moeder woonde. “Ik had een fijne jeugd. Deze oude foto’s ademen het warme gevoel van die tijd uit.”
Jeugdherinneringen
De glimlach op haar gezicht tijdens het bekijken van de jeugdfoto’s zet die uitspraak kracht bij. De beelden hebben een ding gemeen: allemaal tonen ze een vrolijk familiegebeuren. Twee foto’s zijn gemaakt tijdens een feestje. “Op deze foto kijken mijn oma, oom en tante naar het familiekwartet, een zelfgemaakt spel met allerlei vragen en fotootjes van de familie. Dat speelden we daar voor het eerst.”
Op de andere foto’s staat Janine tijdens haar schoolvakanties. Die bracht ze vaak door met al haar twaalf neefjes en nichtjes. Regelmatig waren ze op het strand in Noordwijk om te vliegeren. Verder ‘scharrelden’ ze vaak wat rond in de tuin van haar opa en oma. “We deden daar van alles. Bessen plukken. Kastanjes poffen. Samen ontbijten aan een lange tafel. Maar ook binnen films kijken als het regende.” The Sound of Music kan ze nóg dromen.
Als puber paste Janine graag op haar neefjes en nichtjes. Ze vindt zichzelf geen moederfiguur, maar als jong meisje vond ze het wel leuk om voor de jongere kinderen te zorgen. Later paste ze ook veel op bij gezinnen in de buurt. “Ik hoefde nooit ver te reizen voor een zakcentje.”
Erfelijkheid
In haar werk spelen familieverbanden net zo’n belangrijke rol als in haar jeugd. Binnen Generation R doet Janine genetisch en epigenetisch onderzoek, dat bestudeert hoe omgevingsfactoren van invloed zijn op de manier waarop genen tot uiting komen. Ze geeft een voorbeeld: “We hebben vastgesteld dat roken van de moeder tijdens de zwangerschap samenhangt met een lager geboortegewicht. Hoe die twee samenhangen wordt nu onderzocht in het bloed van de kinderen.”
Dagelijks is Janine met erfelijkheid bezig. Op wie lijkt ze zelf eigenlijk? “Dat is moeilijk om over jezelf te zeggen. Qua uiterlijk heb ik eigenschappen van beide ouders, maar ik lijk wel meer op mijn moeder.” Ook in haar karakter ziet ze kenmerken van vader én moeder terug. Net als haar moeder is Janine zorgzaam en een echt familiemens. Muzikaliteit en typische humor deelt ze juist met haar vader.
Kinderarts
Terug naar de foto’s. Dat jonge meisje wist vast nog niet wat epigenetisch onderzoek is? Lachend: “Nee, wat je hier ziet, is iemand die altijd dacht te weten dat ze kinderarts wilde worden. Volgens mijn oma riep ik dat al op zesjarige leeftijd. Ze was een geëmancipeerde vrouw en vertelde altijd trots: ‘De andere meisjes op de basisschool wilden moeder worden, of juf. Maar mijn kleindochter wist toen al dat ze kinderarts wilde worden.’”
Foto: Phil Nijhuis
Onderzoek
Ze werd arts, maar geen kinderarts. “Ik vond het leuk, maar wist niet of ik dit veertig jaar lang wilde doen.” Toen ze de mogelijkheid kreeg om te gaan promoveren, greep ze die dan ook met beide handen aan. In 2007 promoveerde Janine op aangeboren slokdarmafwijkingen. Door het promotieonderzoek kwam ze erachter dat haar hart ligt bij genetisch onderzoek.
Coördinatie
Inmiddels werkt ze zes jaar als (epi-)genetisch onderzoeker bij Generation R. Ze is daar ook studiecoördinator. In die rol is ze verantwoordelijk voor de organisatie van de studie: het uitnodigen van de deelnemers, het plannen en regelen van de metingen, en het onderhouden van contact met de Medisch Ethische Commissie en met andere onderzoeken wereldwijd.
“Juist de combinatie van onderzoek en het regelen van de studie vind ik mooi.” Voor haar onderzoek voert ze voornamelijk computeranalyses met enorme datasets uit. Dat Janine ook studiecoördinator is, verbaast haar familie niets. In haar organisatietalent lijkt ze op haar vader. Binnen de familie organiseert ze ook graag activiteiten, zoals de jaarlijkse familiedag samen met haar tante Janine naar wie ze is vernoemd.
Roken
Inmiddels is Janine getrouwd met kinderarts Irwin Reiss (ook werkzaam bij het Erasmus MC) en heeft ze twee oudere stiefkinderen die ze regelmatig ziet. Kijkt ze weleens met een Generation R-bril naar hen of naar haar neefjes en nichtjes? “Wel als het gaat over risicofactoren zoals roken. Zonder daar belerend over te zijn, zeg ik wel eens: ‘dat is niet zo’n goed idee’.” Niet dat ze op pubers zoveel invloed denkt te hebben en als stiefmoeder al helemaal niet. “Maar ik vind het wel belangrijk om dit aan hen mee te geven.”
Foto: Phil Nijhuis
Gezonde start
Het uiteindelijke doel van Generation R is om Rotterdamse kinderen – en kinderen wereldwijd – een gezonde start te geven. Volgens Janine kan dat alleen door te snappen waardoor het komt dat niet iedereen een optimale start heeft. “Waarom hebben kinderen van moeders met overgewicht of stress een hoger risico om minder gezond te zijn? Als je dát snapt, kun je er vervolgens misschien iets aan doen. Ik vind het mooi dat we daar met ons onderzoek aan kunnen bijdragen.”
Meer over het onderzoek van Janine Felix leest u hier.
Andere artikelen over Generation R staan hier.
