Patiënten en bezoekers kunnen het ziekenhuis veilig blijven bezoeken als hier besmette patiënten zijn opgenomen, vertelt professor Greet Vos, arts-microbioloog. Ze is hoogleraar Infectiepreventie, en voorzitter van de infectiecommissie die het infectiepreventiebeleid maakt voor het Erasmus MC. Haar team volgt de ontwikkelingen over het corona-virus nauwlettend. Het virus heet inmiddels SARS-CoV-2, de ziekte die erdoor wordt veroorzaakt heet COVID-19. “Als hier iemand met COVID-19 wordt opgenomen, dan weten wij dat en nemen we tal van preventieve maatregelen. Angst is ongegrond.”
Protocollen
Er liggen tal van protocollen klaar die worden nageleefd op het moment dat een patiënt met COVID-19 –of een vermoeden daarvan- wordt binnengebracht. “Het ligt eraan hoe dat gebeurt. Als we weten dat er iemand in aantocht is met een vermoeden van Covid-19 of een bewezen besmetting, dan staat er al personeel bij de deur van de Spoedeisende Hulp klaar om de patiënt veilig op te vangen.”
Het nieuwe coronavirus heeft nu ook een officiële naam: SARS-CoV-2. De ziekte die ermee gepaard gaat, heet COVID-19.
Zo’n protocol is er ook voor als pas later blijkt dat iemand COVID-19 heeft. Dan verhuist een patiënt zo snel mogelijk naar een isolatiekamer. “Er wordt dan goed uitgezocht met wie de patiënt contact heeft gehad”, legt Vos uit. “Dat kunnen artsen en verpleegkundigen van het ziekenhuis zijn, andere patiënten of zelfs bezoekers. Maar we bellen ook de GGD Rotterdam-Rijnmond, die vervolgens onderzoek gaat doen bij familie, vrienden en collega’s van de patiënt. In alle lagen van de maatschappij wordt een vinger aan de pols gehouden.”
Samenwerken
In Nederland werken gezondheidsinstanties nauw met elkaar samen, weet Vos. De ziekenhuizen, maar ook huisartsen, GGD’en en verpleeg- en verzorgingshuizen. “Het is hier goed georganiseerd. Ze weten allemaal wat ze moeten doen. Die protocollen zijn in principe niet nieuw. We hebben in 2009 ook te maken gehad met de Mexicaanse griep. Wij krijgen in het Erasmus MC soms te maken met patiënten met een vermoeden van MERS of SARS, dat zijn broertjes van dit nieuwe coronavirus. Ook voor MERS en SARS leven we isolatie-protocollen na.”
Veel protocollen bestaan dus al. “Wel kijkt ons team dagelijks of alle regels nog effectief, geschikt en geldig zijn. Richtlijnen veranderen daardoor nogal eens. SARS-CoV-2 is nieuw: er wordt veel onderzoek naar gedaan en er worden steeds nieuwe dingen over ontdekt die belangrijk zijn voor onze richtlijnen. We zijn er dagelijks mee bezig en laten ons, net als alle andere zorginstellingen in het land, adviseren door het RIVM. Ook onderzoek en expertise en ervaringen in binnen- en buitenland spelen een rol.”
Isolatiekamer
Een patiënt met COVID-19, of een vermoeden daarvan, wordt opgenomen in een speciale isolatiekamer. Daar heeft het Erasmus MC er tientallen van. “Dat we te maken zouden krijgen met dit soort epidemieën, wisten we al voordat het nieuwe ziekenhuis werd gebouwd. Het Erasmus MC heeft infectiepreventie hoog in het vaandel staan. Daarom zijn er zo veel isolatiekamers gekomen.”
Een isolatiekamer is een zogeheten gesluisde kamer, een kamer met twee deuren en een klein portaaltje ertussen waar personeel en bezoek beschermende kleding kan aantrekken en zijn handen kan wassen of desinfecteren. “De lucht in die kamer wordt afgezogen. De uitgeademde lucht van de patiënt, waar virusdeeltjes in zitten, kan dus niet de gang of de andere kamers in. Zo worden geen andere mensen besmet. De luchtdruk in de kamer is zo geregeld dat de lucht niet door de deur naar buiten kan.”
Spannend
Verpleegkundigen, maar ook de bezoekers van de patiënt, nemen maatregelen om verspreiding van het virus te voorkomen. Ze trekken bijvoorbeeld gezichtsbeschermende mondkapjes, handschoenen en beschermende kleding aan. Dat staat allemaal uitgelegd op fotoposters op de deur van de patiëntkamer. De medewerkers van de Unit Infectiepreventie staan hen bij als er vragen zijn.
“Natuurlijk is het spannend voor onze medewerkers. Ook zij kunnen bezorgd zijn als ze in aanraking komen met patiënten met COVID-19. Maar ze zijn goed getraind en voorgelicht en doen hun werk goed. Daar hebben we veel waardering voor.”
Mocht het zo zijn dat in Nederland het aantal patiënten met COVID-19 te groot wordt, dan kunnen zij ook bij elkaar worden gelegd in een meerpersoonskamer. “Wij hebben een zogeheten outbreak team. Dat kan elk moment bij elkaar worden geroepen, en daar zitten allerlei disciplines in: artsen, verpleegkundigen, deskundigen infectiepreventie, bedrijfsartsen, maar ook vertegenwoordigers van facilitaire diensten zoals inkoop, schoonmaak, en afvaltransport. Dit team komt altijd bij elkaar wanneer een patiënt met COVID-19 zich aandient.”
Zieke medewerkers
Het outbreak team regelt dat afdelingen worden bevoorraad, bijvoorbeeld met voldoende handschoenen en mondkapjes. Het zorgt dat ‘besmet’ materiaal op een veilige manier wordt afgevoerd. Maar het bedenkt ook scenario’s voor als op een bepaald moment veel personeelsleden ziek worden door COVID-19. Met de Mexicaanse griep viel het in 2009 mee in ons land, herinnert Vos zich. “Maar we moeten wel nadenken over de gevolgen van grote aantallen zieke medewerkers, zodat we erop voorbereid zijn.”
Alle ziekenhuizen in Nederland zijn in staat om patiënten met COVID-19 op te nemen. “De beschermende maatregelen bij het nieuwe coronavirus verschillen in wezen niet veel met de maatregelen voor bepaalde andere besmettelijke infectieziekten. De isolatiemaatregelen zijn wel strikter dan bij het gewone influenzavirus, de seizoensgriep.”
Andere orde
De beschermingsmaatregelen zijn in elk geval van een heel andere orde dan destijds met ebola. “Ebola is een levensgevaarlijke infectieziekte waartegen veel zwaardere isolatiemaatregelen nodig waren. Patiënten van wie werd vermoed dat ze ebola hadden, mochten destijds alleen in het Erasmus MC of een ander aantal universitaire ziekenhuizen worden opgenomen.”
Het RIVM plaatst geregeld nieuwe informatie over het nieuwe corona-virus.
